Τι συμβαίνει με τα επιτόκια καταθέσεων στην Ευρωζώνη;
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μέσα στο 2022 ανέβασε τα επιτόκια της κατά 2,50 ποσοστιαίες μονάδες. Τα επιτόκια των καταθέσεων όμως δεν ακολούθησαν την ίδια πορεία.
Τον τελευταίο χρόνο οι δανειολήπτες στις Τράπεζες της Ευρωζώνης, είδαν τα μηνιαία έξοδα τους για αποπληρωμές στεγαστικών, καταναλωτικών και επιχειρηματικών δανείων να αυξάνονται σημαντικά λόγω της σημαντικής αύξησης των επιτοκίων.
Οι τράπεζες αρχικά προσπάθησαν να μην περάσουν εξ' ολοκλήρου την αύξηση αυτή στους καταναλωτές. Στις περισσότερες όμως των περιπτώσεων αυτό ήταν αδύνατο, καθώς μεγάλος όγκος των χορηγούμενων δανείων είναι συνδεδεμένα με το Euribor ή το επιτόκιο της ΕΚΤ.
Οι τράπεζες μέχρι τώρα κινήθηκαν επιθετικά μόνο σε δάνεια που άρχισαν να "κοκκινίζουν" μειώνοντας τα περιθώρια τους.
Και μπορεί τα επιτόκια των δανείων να πήραν την ανιούσα μέσα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, τα επιτόκια των καταθέσεων όμως...αυξήθηκαν με πολύ, πολύ, πολύ χαλαρούς ρυθμούς!!!
Οι αποταμιευτές και οι επενδυτές στην Ευρωζώνη είναι πολύ δυσαρεστημένοι καθότι τα επιτόκια των καταθέσεων για "κλειστά" κεφάλαια παρέμειναν σε επίπεδα πολύ κάτω του 2%. Μάλιστα όπως θα δούμε στον πίνακα που ακολουθεί υπάρχουν χώρες όπου το μέσο επιτόκιο καταθέσεων πλησιάζει το μηδέν όπως στην πρωταθλήτρια Κύπρο όπου το επιτόκιο ανέρχεται στο....πλουσιοπάροχο 0,12%!!!
Στον ανωτέρω πίνακα παρατηρούμε ότι η χώρα μας και η Κύπρος συγκαταλέγονται σε αυτές που προσφέρουν τα χαμηλότερα επιτόκια σε προθεσμιακές καταθέσεις, πολύ πιο κάτω σχέση με τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που ανέρχεται σε 1,12%.
Αυτό οφείλεται σε δύο κυρίως λόγους. Έναν καλό και έναν κακό.
Ο κακός λόγος είναι ότι οι τραπεζικές αγορές της Ελλάδος και της Κύπρου είναι ολιγοπωλιακές με αποτέλεσμα να μην λειτουργεί ο υγιής ανταγωνισμός στην προσέλκυση καταθέσεων. Τα προσφερόμενα επιτόκια των μεγάλων συστημικών τραπεζών δεν αποκλίνουν σημαντικά μεταξύ τους. Υπάρχουν βέβαια και μικρές τράπεζες που προσφέρουν επιτόκια άνω του 1% αλλά δεν διαθέτουν ούτε πολλά καταστήματα, ούτε είναι γνωστές στο ευρύτερο τραπεζικό καταναλωτικό κοινό. Η κρίση χρέους στις δύο χώρες με τις αναγκαστικές συγχωνεύσεις μεταξύ των τραπεζών δημιούργησε σημαντικές στρεβλώσεις στον υγιή ανταγωνισμό. Οι τράπεζες μειώθηκαν ενώ οι νέες άδειες για την ίδρυση τραπεζικών ιδρυμάτων παρέχονται με το σταγονόμετρο.
Ο καλός λόγος είναι ότι οι Ελληνικές και οι Κυπριακές Τράπεζες διαθέτουν σημαντική ρευστότητα με αποτέλεσμα να μην έχουν την ανάγκη να μπουν σε μια διαδικασία πλειοδοσίας υψηλών επιτοκίων καταθέσεων προκειμένου να προσελκύσουν κεφάλαια.
Ο λόγος δανείων προς καταθέσεις είναι στο 60% πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης που ανέρχεται στο 95,4%.
Το παράδειγμα της Φινλανδίας
Για να το καταλάβουμε καλύτερα πως ο ανωτέρω αριθμοδείκτης επηρεάζει τα επιτόκια, θα σας το εξηγήσουμε με το παράδειγμα της Φινλανδίας.
Οι Φινλανδικές Τράπεζες προσφέρουν κατά μέσο όρο, επιτόκιο προθεσμιακών καταθέσεων 1,58%, ποσοστό πολύ υψηλότερο σε σχέση με αυτά που ισχύουν στην τραπεζική αγορά της Ελλάδος και της Κύπρου.
Στην Σκανδιναβική χώρα όμως ο δείκτης δανείων προς καταθέσεις ανέρχεται στο 143%. Τι σημαίνει αυτό; Ότι τα δάνεια των Φινλανδικών Τραπεζών είναι περισσότερα από τις καταθέσεις τους. Μπορεί να συμβεί αυτό;
Ναι όταν οι τράπεζες έχουν εξαντλήσει ως πηγή κεφαλαίων τις καταθέσεις των πελατών τους τότε 'βγαίνουν" στις αγορές για να αποκτήσουν ρευστότητα που θα διοχετεύσουν μέσω δανείων στους πελάτες τους. Αυτό γίνεται με δανεισμό των Τραπεζών είτε μέσω έκδοσης εταιρικών ομολόγων ή με δανεισμό από την ΕΚΤ με ενέχυρο τα ενήμερα δάνεια τους.
Οι δύο αυτοί τύποι δανεισμού όμως, έχουν πλέον υψηλό κόστος με επιτόκιο που ξεπερνάει το 2%, λόγω των πρόσφατων αυξήσεων επιτοκίων της ΕΚΤ και της εκτόξευσης του επιτοκίου euribor.
Οπότε οι Φινλανδικές Τράπεζες προτιμούν να αυξήσουν τα επιτόκια στις προθεσμιακές καταθέσεις προκειμένου να προσελκύσουν κεφάλαια για να πραγματοποιήσουν νέες χορηγήσεις.
Υπάρχει περίπτωση τα επιτόκια προθεσμιακών καταθέσεων να αυξηθούν μέσα στο 2023;
Η άποψη μας, παρατηρώντας την σταδιακή αποκλιμάκωση των επιτοκίων των δεκαετών κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης, είναι ότι η αύξηση των επιτοκίων καταθέσεων μέσα στο 2023 δεν θα ξεπεράσει την μισή ποσοστιαία μονάδα. Όσον αφορά την χώρα μας θεωρούμε ότι σε επίπεδο συστημικών τραπεζών θα παραμείνουν σε επίπεδα πέριξ του 0,50%.
