Γιατί η παραδοσιακή τραπεζική είναι εκτός μόδας;

Οι πρόσφατες χρεοκοπίες εμπορικών τραπεζών, επανάφεραν την συζήτηση σχετικά με τις επενδυτικές δραστηριότητες οι οποίες είναι ξένες με το παραδοσιακό core banking.

Τι είναι η "παραδοσιακή" Τραπεζική;

Με τον όρο παραδοσιακή Τραπεζική εννοούμε τις δύο βασικές λειτουργίες της Τράπεζας οι οποίες είναι να δέχονται καταθέσεις και να χορηγούν δάνεια. Οι Τράπεζες που βασίζονται στην παραδοσιακή Τραπεζική στηρίζουν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους στα καθαρά επαναλαμβανόμενα επιτοκιακά έσοδα.

Καθαρό επιτοκιακό έσοδο σημαίνει: Κέρδος = Επιτόκιο δανείου - Επιτόκιο κατάθεσης

Οι εμπορικές Τράπεζες, πριν μπουν στα χωράφια των επενδυτικών Τραπεζών την δεκαετία του '90, στηρίζονταν κυρίως στα καθαρά επιτοκιακά έσοδα και η δεύτερη πηγή εσόδων τους ήταν οι προμήθειες που προέρχονταν από τις εξής τραπεζικές εργασίες.

• Έξοδα έκδοσης επιχειρηματικών, στεγαστικών και καταναλωτικών δανείων

• Εργασίες Εισαγωγών & Εξαγωγών

• Έκδοση Εγγυητικών Επιστολών

• Εισερχόμενα και εξερχόμενα εμβάσματα

• Συνάλλαγμα

• Ενέγγυες Πιστώσεις και λοιπές άλλες τραπεζικές εργασίες

Παράλληλα με τις εμπορικές Τράπεζες υπήρχαν οι επενδυτικές Τράπεζες, οι οποίες δεν χορηγούσαν δάνεια, ούτε δέχονταν καταθέσεις αλλά έβγαζαν χρήματα από τις κεφαλαιαγορές και χρηματαγορές όλου του κόσμου.

• Προμήθειες σε αγοραπωλησίες μετοχών και ομολόγων στις δευτερογενείς αγορές

• Έκδοση ομολόγων και IPO (Initial Public Offering) αναλαμβάνοντας το underwriting και το consulting

• Προμήθειες σε συναλλαγές παραγώγων (derivatives markets)

• Εξαγορές & συγχωνεύσεις (mergers & acquisitions)

• Διάθεση Αμοιβαίων Κεφαλαίων και μεριδίων hedge funds

• Διαχείριση πλούτου (wealth management)

• Κεφαλαιακά κέρδη και μερίσματα από διαχείριση των ιδίων κεφαλαίων τους

Οι πέντε κύριες επενδυτικές Τράπεζες την δεκαετία του '90 ήταν οι Lehman Brothers, Goldman Sachs, Morgan Stanley, Merrill Lynch και Bear Stearns.

Η είσοδος στον κόσμο των investment bankers

Παραδοσιακές Τράπεζες όπως η JP Morgan, η Citigroup, η Bank of America και η Wells Fargo βλέποντας τα παχυλά έσοδα των επενδυτικών τραπεζών αλλά και τους πολύ υψηλούς μισθούς και bonus που απολάμβαναν τα στελέχη τους θέλησαν να διαφοροποιήσουν τις πηγές των εσόδων τους και να πάρουν μερίδιο της πίτας στις χρηματιστηριακές αγορές.

Έτσι αγόρασαν σταδιακά established χρηματιστηριακές εταιρείες, δημιούργησαν δικές τους εταιρείες Αμοιβαίων Κεφαλαίων και άρχισαν σταδιακά να επενδύουν μέρος των κεφαλαίων τους σε μετοχές και ομόλογα.

Οι νέες αυτές πηγές εσόδων έφεραν σημαντική ανάπτυξη κερδών και αύξηση των μηνιαίων αποδοχών αλλά και των ετήσιων bonus των τραπεζικών στελεχών.

Οι ισολογισμοί των εμπορικών τραπεζών άρχισαν να αποκτούν μόχλευση κάτι το οποίο σήμαινε υψηλό ρίσκο. Το υψηλό ρίσκο σημαίνει όμως κίνδυνος για τα λεφτά των καταθετών οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν γνώριζαν ότι μέρος των χρημάτων τους μπορεί να επενδύθηκε σε κρατικά ομόλογα της Νιγηρίας ή της Τουρκίας.

Η Κεντρική Τράπεζα των Η.Π.Α. και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα παρακολουθούσαν τις Τράπεζες να επενδύουν παντού χωρίς να βάζουν τους απαραίτητους περιορισμούς και χωρίς να πραγματοποιούν stress tests για να μετρήσουν την αντοχή των Τραπεζών που είχαν υπό την εποπτεία τους, σε περίπτωση που κατέρρεε κάποια σημαντική αγορά.

Ο θρίαμβος της παραδοσιακής Τραπεζικής

Έτσι φτάσαμε στο 2007 όπου η κατάρρευση των τιμών στην αγορά ακινήτων οδήγησε πολλές εμπορικές και επενδυτικές Τράπεζες στα βράχια και στην εξαφάνιση τους από τον Τραπεζικό χάρτη.

Η μεγάλη τους έκθεση στην αγορά ακινήτων και στα στεγαστικά δάνεια μειωμένης εξασφάλισης (subprime mortgages) τις οδήγησε στην χρεοκοπία και στην εξαγορά τους από ομίλους που δεν ξέχασαν την παραδοσιακή τραπεζική.

Για να καταλάβουμε τι σημαίνει απομάκρυνση από την παραδοσιακή τραπεζική δείτε το παρακάτω παράδειγμα.

Μια Τράπεζα χορηγεί στεγαστικό δάνειο σε υπάλληλο super market στην Wal Mart με τα κάτωθι χαρακτηριστικά....

• Ποσό δανείου: 400.000$

• Loan to Value: Χρηματοδότηση στο 100% της αξίας του ακινήτου

• Επιτόκιο: 3% σταθερό

• Χρονική διάρκεια: 30 χρόνια

• Ποσό δόσης: 1.686$

• Μηνιαίο εισόδημα δανειολήπτη: 2.500$

Ο δανειολήπτης δεν ρισκάρει ούτε ένα δολάριο για να αγοράσει το σπίτι του και αν δεν μπορέσει να το πληρώσει, απλά θα βγει σε πλειστηριασμό και το χρέος του θα διαγραφεί (στην Αμερική όταν ένα σπίτι βγαίνει σε πλειστηριασμό, ασχέτως της τιμής που θα λάβει η Τράπεζα, το δάνειο διαγράφεται για τον δανειολήπτη).

Αλλά και η Τράπεζα πιστεύει ότι η αγορά ακινήτων θα ανεβαίνει επ' άπειρον και θεωρεί ότι θα βγει κερδισμένη από τον πλειστηριασμό.

Οι αγορές ακινήτων όμως το 2007-2009 κατέρρευσαν και οι Τράπεζες έμειναν με ακίνητα στην ιδιοκτησία τους των οποίων η αξία ήταν πολύ χαμηλότερη των δανείων που είχαν χορηγήσει με αποτέλεσμα να εμφανίσουν τεράστιες ζημιές.

Την περίοδο 2007-2009 υπήρξε μεγάλη συγκέντρωση στον τραπεζικό κλάδο των Η.Π.Α. καθώς οι Τράπεζες που στηρίζονταν στην παραδοσιακή Τραπεζική όπως η JP Morgan Chase Bank, Wells Fargo και Bank of America επηρεάστηκαν πολύ λίγο από την χρηματοοικονομική κρίση.

Αντιθέτως Τράπεζες όπως η Citibank, η οποία αποτελούσε πρότυπο ανάπτυξης και σημείο αναφοράς παγκοσμίως για την εκπληκτικές της επιδόσεις, κατέρρευσε με πάταγο καθώς είχε βάλει στην άκρη την παραδοσιακή τραπεζική και τα κύρια έσοδα της προέρχονταν πλέον από το wealth management και τις προμήθειες από χρηματιστηριακές συναλλαγές.

Τα αλόγιστα ρίσκα που είχε πάρει σε χρηματιστηριακές αγορές μετοχών και παραγώγων καθώς και η μεγάλη της έκθεση στην αγορά ενυπόθηκων subprime στεγαστικών δανείων (όπως το παράδειγμα που είδαμε παραπάνω) την οδήγησαν σε μερική κρατικοποίηση.

Η Citibank δεν κατάφερε μέχρι ακόμα και σήμερα να συνέλθει εντελώς από το χτύπημα του σκασίματος της φούσκας των ακινήτων.

Οι παραδοσιακές Τράπεζες επέκτειναν σημαντικά τα μερίδια τους σε δάνεια και καταθέσεις ενώ αγόρασαν κοψοχρονιά φημισμένες επενδυτικές Τράπεζες που κατέρρευσαν το 2007-2009.

Η Bank of America εξαγόρασε την Merrill Lynch και η JP Morgan την Bear Stearns.

Η παραδοσιακή τραπεζική θριάμβευσε... αλλά εξακολουθεί να παραμένει εκτός μόδας...

Η πλειοψηφία των φοιτητών των οικονομικών σχολών, ελκύεται περισσότερο από την λάμψη της Wall Street που κρύβει από την μία μεγάλο ρίσκο αλλά και από την άλλη μεγάλες συγκινήσεις, παρά από τις βαρετές commercial banks!!!