Το χρέος των Η.Π.Α. μέσα σε 23 χρόνια πενταπλασιάστηκε

Οι διαπραγματεύσεις των κομμάτων σχετικά με την αύξηση του πλαφόν του χρέους των Η.Π.Α., έχει πυροδοτήσει μια συζήτηση ανάμεσα στους οικονομολόγους που αφορά την άσχημη δημοσιονομική εικόνα της υπερδύναμης.

Το Υπουργείο Οικονομικών των Η.Π.Α στην Washington D.C.

Η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου, έχει πλέον λόγο χρέους/ ΑΕΠ στο 120%. Αλλά αυτό φαίνεται να μην ανησυχεί τους ασκούντες την Αμερικανική οικονομική πολιτική.

Επιπλέον κανείς δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για το πως θα μειώσει η χώρα τα ελλείμματα και το χρέος της, καθώς επαναπαύονται πάνω στην δύναμη του δολαρίου το οποίο τους βοηθάει να βρίσκουν πρόθυμους δανειστές στις αγορές ομολόγων.

Είναι αναπόφευκτο όμως κάποια στιγμή η δημόσια συζήτηση να κατευθυνθεί στον περιορισμό των εξόδων και στο συμμάζεμα του αμερικανικού προϋπολογισμού.

Το δημόσιο χρέος όπως παρατηρούμε στο διάγραμμα της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του St. Louis πενταπλασιάστηκε από σχεδόν 6 τρις $ σε 31,5 τρις $ το 2023!!!

Το χρέος των Η.Π.Α. τα τελευταία 23 χρόνια πενταπλασιάστηκε. Πηγή: Ομοσπονδιακή Τράπεζα του St. Louis

Πηγή δημιουργίας του χρέους είναι τα συνεχή ελλείμματα τα οποία σύμφωνα με τις προβλέψεις του Λευκού Οίκου θα συνεχίσουν να διευρύνονται οπότε θα συνεχίσει να αυξάνεται και το χρέος της χώρας.

Τα ελλείμματα όπως βλέπουμε στην τελευταία στήλη έχουν παραμείνει σε πολύ υψηλά επίπεδα και δεν προβλέπεται να επιστρέψουν σε προ πανδημίας επίπεδα. Πηγή δεδομένων: whitehouse.gov

Η Standard & Poor's ήδη από το 2011 αφαίρεσαι το triple A (AAA) από την αξιολόγηση της Αμερικανικής οικονομίας προβλέποντας την επιδείνωση των δημοσιονομικών, η οποία είχε γίνει ήδη ορατή από την χρηματοοικονομική κρίση του 2007-2009.

Που οφείλεται όμως η επιδείνωση των δημοσιονομικών των Η.Π.Α.;

Τα υψηλά ελλείμματα και η εκτόξευση του χρέους οφείλεται κυρίως στην εκτόξευση των δαπανών Υγείας και Σύνταξης καθώς και στην σημαντική αύξηση του αμυντικού προϋπολογισμού.

Οι δαπάνες για τα προγράμματα παροχής Υγείας Medicare και Medicaid ανήλθαν για το δημοσιονομικό έτος του 2022 στo 27% του συνόλου των δαπανών.

Μόνο η δαπάνη για φάρμακα στην Αμερική έχει εκτοξευθεί στα 600 δις δολάρια, δηλαδή στο 9,5% του συνόλου των δαπανών του Αμερικανικού προϋπολογισμού. Και αυτή η αύξηση της δαπάνης συμβαίνει σε μία χώρα που είναι σχεδόν αυτάρκης σε φάρμακα καθώς οι μεγαλύτερες φαρμακοβιομηχανίες του κόσμου είναι Αμερικανικών συμφερόντων.

Παράλληλα οι δαπάνες για συντάξεις και επιδόματα αναπηρίας ανέρχονται στο 19% του συνόλου των δαπανών. Αυτές οι δαπάνες θα συνεχίσουν να αυξάνονται καθώς σύμφωνα με τον ιστότοπο census.gov το 2030 αναμένεται ένας στους πέντε ενήλικους να είναι συνταξιούχος. Επίσης την δεκαετία του 2030 αναμένεται οι συνταξιούχοι να ξεπεράσουν σε αριθμό τους ανήλικους κάτω των 18 ετών.

Οι αμυντικές δαπάνες αποτελούν μια μεγάλη πηγή δημοσιονομικών ελλειμμάτων καθώς μέσα στο 2022 ανήλθαν στα 767 δις δολάρια αποτελώντας το 12% των συνολικών εξόδων του προϋπολογισμού.

Ο αμυντικός προϋπολογισμός συνεχώς μεγαλώνει ενώ παράλληλα το κόστος των ένοπλων συγκρούσεων στις εμπλέκονται οι Η.Π.Α. φτάνει σε αστρονομικά επίπεδα.

Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν σύμφωνα με το Forbes.com κόστισε 2 τρις δολάρια ενώ οι εκτιμήσεις για τον πόλεμο στο Ιράκ ποικίλουν από 1 τρις δολάρια έως 3 τρις δολάρια.

Οι πόλεμοι αυτοί που πραγματοποιήθηκαν κάτω από το ευρύτερο πλαίσιο του πολέμου κατά της τρομοκρατίας, όχι μόνο δεν πρόσφεραν σημαντικά γεωπολιτικά και οικονομικά οφέλη στις ΗΠΑ αλλά αντιθέτως έφεραν οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα.

Τέλος μια δαπάνη που προέκυψε λόγω του μεγάλου όγκου του χρέους, είναι οι πληρωμές για τόκους οι οποίες για το δημοσιονομικό έτος 2022 ανήλθαν στα 475 δις δολάρια ή αλλιώς στο 8% των συνολικών δαπανών.

Η ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα έχει ανεβάσει τα επιτόκια της στο 5% με 5,25%. Εάν αυτά τα υψηλά επιτόκια παραμείνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα τότε σίγουρα οι δαπάνες των τόκων θα επιβαρύνουν σημαντικά τον κρατικό προϋπολογισμό.

Στην εξίσωση του χρέους θα πρέπει να προστεθεί και παράγοντας της ωρίμανσης του καθώς ο μέσος όρος ανέρχεται στα 6,19 χρόνια.

Πως θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του ελλείμματος και του χρέους;

Το έλλειμμα θα μπορούσε να μειωθεί μέσω των μειώσεων στις αμυντικές δαπάνες και στις τιμές των φαρμάκων.

Οι αμυντικές δαπάνες δεν χρειάζεται να αυξάνονται κάθε χρόνο, καθώς ο στρατός των ΗΠΑ είναι πολύ ισχυρότερος από δυνάμεις όπως η Ρωσία και η Κίνα, ενώ παράλληλα ο κίνδυνος για την ασφάλεια της χώρας είναι πολύ χαμηλός. Ένα κράτος θα πρέπει να έχει έναν εντελώς παράφρονα ηγέτη για να επιτεθεί στο Αμερικανικό που αποτελεί στρατιωτικά την μόνη κατ' ουσίαν υπερδύναμη του πλανήτη.

Στο μέτωπο των φαρμάκων η κυβέρνηση Biden εισήγαγε για πρώτη φορά την δυνατότητα διαπραγμάτευσης των τιμών μεταξύ των ασφαλιστικών φορέων και των φαρμακοβιομηχανιών. Στα ακριβά φάρμακα θα πρέπει να τεθεί ένα πλαφόν καθώς οι περισσότερες εταιρείες όπως προείπαμε είναι Αμερικανικών συμφερόντων.

Όσον αφορά το μέτωπο του χρέους, η οικονομική ηγεσία της χώρας θα πρέπει να σταδιακά να κάνει roll over στο maturity έτσι ώστε να επεκτείνει τον χρόνο αποπληρωμής των ομολόγων. Παράλληλα θα πρέπει να ληφθούν τα νεα δεδομένα που διαμορφώνονται στην ζήτηση του δολαρίου καθώς την τρέχουσα περίοδο πολλά κράτη υπογράφουν συμφωνίες διεθνούς εμπορίου στα τοπικά τους νομίσματα και μειώνουν τα δολαριακά τους αποθέματα αντικαθιστώντας τα με άλλα νομίσματα.

Κλείνοντας θεωρώ ότι το θέμα του debt ceiling θα λυθεί έστω και στο παρά ένα...αλλά η βιωσιμότητα του Αμερικανικού χρέους θα πρέπει σιγά σιγά να μπει στην ατζέντα της δημόσιας συζήτησης μεταξύ των κομμάτων και των τραπεζικών και νομισματικών αρχών.