Το μεγάλο λάθος των Η.Π.Α.
Η δέσμευση των αποθεματικών της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας ύψους σχεδόν 300 δις δολαρίων κλόνισε την εμπιστοσύνη πολλών κυβερνήσεων οι οποίες διατηρούν αποθεματικά στην Νέα Υόρκη και στις υπόλοιπες πρωτεύουσες των G7.
Η Υπουργός Οικονομικών των Η.Π.Α. κα Τζάνετ Γέλεν, σε δήλωση της στο CNN, ανέφερε ότι η ενεργοποίηση κυρώσεων που συνδέονται με τον ισχυρό ρόλο του δολαρίου ως αποθεματικό νόμισμα μπορεί μακροπρόθεσμα να υπονομεύσουν την ηγεμονία του δολαρίου.
Σύμφωνα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το μερίδιο του δολαρίου στα παγκόσμια συναλλαγματικά αποθέματα έπεσε στο 59% από 71% το 2000. Αυτό όμως οφείλεται όμως και στην εμφάνιση του ευρώ το οποίο βρίσκεται στην δεύτερη θέση με 20% επί των παγκόσμιων συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Παράλληλα βλέπουμε τις χώρες των BRICS να στρέφονται πλέον στα δικά τους νομίσματα προκειμένου να πραγματοποιούν τις μεταξύ τους διακρατικές εμπορικές συναλλαγές.
Το πλέον εντυπωσιακό όμως είναι η αλλαγή στάσης από την Σαουδική Αραβία που αποτελεί στενό σύμμαχο των Η.Π.Α., η οποία ανακοίνωσε ότι θα δέχεται πλέον και άλλα νομίσματα στις ενεργειακές συμφωνίες που υπογράφει με τρίτες χώρες, κάτι το οποίο έβαλε φωτιά στις συζητήσεις για τον ηγεμονικό ρόλο του δολαρίου.
Για ποιο λόγο υπάρχει όμως αυτή η μεταστροφή;
Στην τραπεζική αγορά υπάρχει ο βασικός κανόνας της πίστης. Δηλαδή της εμπιστοσύνης.
Επίσης στο σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα ο θεσμός της ιδιοκτησίας είναι "ιερός".
Όταν λοιπόν οι Η.Π.Α. και η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσαν το πάγωμα των περιουσιακών στοιχείων της Ρωσικής Κεντρικής Τράπεζας (300 δις δολάρια) και περίπου 2.500 Ρώσων πολιτών και Νομικών Προσώπων (περίπου 21,5 δις δολάρια), οι περισσότεροι οικονομολόγοι έμειναν έκπληκτοι. Ουδέποτε θα περίμενε κανείς το πάγωμα περιουσιακών στοιχείων χιλιάδων ιδιωτών και μιας τόσο μεγάλης Κεντρικής Τράπεζας.
Και όλα αυτά χωρίς να υπάρχει κάποια δικαστική απόφαση που να νομιμοποιεί αυτές τις κυρώσεις.
Μέχρι εκείνη την στιγμή οι οικονομικές κυρώσεις συνήθως επιβάλλονταν σε αυταρχικούς ηγέτες κρατών και στους στενούς συνεργάτες τους ή σε κρατικές εταιρείες των χωρών αυτών.
Το να κατάσχονται όμως σπίτια στο Λονδίνο, εξοχικά στην Γαλλία και πολυτελή γιοτ, μόνο και μόνο επειδή κάποιος μπορεί να είχε φιλική σχέση με τον ένοικο του Κρεμλίνου είναι κάτι πρωτοφανές και προκάλεσε κλονισμό της εμπιστοσύνης ανάμεσα στους εύπορους πολίτες του κόσμου.
Το 2022 σύμφωνα με το Forbes υπήρχαν στον κόσμο 2.640 δισεκατομμυριούχοι εκ των οποίων οι 763 προέρχονται από τις Η.Π.Α. και οι 562 από την Κίνα.
Πολλοί από τους δισεκατομμυριούχους επενδύουν σε ομόλογα των Η.Π.Α., σε ακίνητα στην Ευρώπη και παράλληλα είναι επενδυτές και σε εταιρείες εισηγμένες στα Ευρωπαϊκά και Αμερικανικά Χρηματιστήρια.
Το πρώτο πράγμα που θα σκέφτηκαν οι περισσότεροι δισεκατομμυριούχοι αλλά και εκατομμυριούχοι είναι ότι ανά πάσα στιγμή οι περιουσίες τους θα είναι επισφαλής.
Για παράδειγμα οι Κινέζοι δισεκατομμυριούχοι και εκατομμυριούχοι θα σκεφτούν ότι σε περίπτωση εισβολής της Κίνας στην Ταιβάν μπορεί και τα δικά τους περιουσιακά στοιχεία να "παγώσουν". Παρόμοιες σκέψεις μπορεί να κάνουν και οι εύποροι Ινδοί και οι Άραβες και ούτω καθεξής.
Παράλληλα οι Κεντρικές Τράπεζες των χωρών με υψηλά εμπορικά πλεονάσματα και κατ' επέκταση υψηλά συναλλαγματικά αποθέματα θα αρχίσουν να αλλάζουν το portfolio των νομισμάτων τους ενώ θα επενδύσουν σταδιακά και σε commodities.
Ποιες θα είναι όμως οι μακροπρόθεσμες συνέπειες για το δολάριο;
Θεωρώ ότι την τρέχουσα δεκαετία το δολάριο θα παραμείνει το κύριο αποθεματικό νόμισμα αλλά με διαρκώς μειούμενο market share. Μπορεί και η αξία του να μειωθεί αλλά αυτό είναι κάτι που ευνοεί τις εξαγωγές της Αμερικανικής βιομηχανίας.
Θα πληγούν όμως σημαντικά οι αγορές ομολόγων, μετοχών και real estate στις οικονομίες των G7 καθώς οι εύποροι επενδυτές και τα κρατικά ταμεία των χωρών της Ανατολής θα διστάζουν πλέον να επενδύσουν στις χρηματαγορές και της κεφαλαιαγορές της Δύσης καθώς θα θεωρούν ότι η ιδιοκτησία τους δεν είναι ασφαλής.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε σε αυτό το σημείο ότι οι μεγαλύτεροι αγοραστές Αμερικανικού χρέους είναι οι Κινέζοι επενδυτές.
Παράλληλα η αποβολή από το Swift των Ρωσικών Τραπεζών θα οδηγήσει στην δημιουργία ενός παράλληλου συστήματος τραπεζικών πληρωμών μεταξύ των χωρών των BRICS αλλά και αυτών που έχουν εκδηλώσει την επιθυμία να ενταχθούν στον υπερεθνικό αυτό οργανισμό.
Όσον αφορά το ενιαίο νόμισμα των BRICS θεωρώ ότι πολύ δύσκολα θα υλοποιηθεί καθώς η εμπειρία από την δημιουργία και την λειτουργία του ευρώ έδειξε ότι είναι δύσκολος ο συντονισμός της νομισματικής πολιτικής σε πολλές χώρες με διαφορετικές οικονομίες.
Όσον αφορά την Ρωσία είδαμε ότι τα sanctions δεν απέτρεψαν την συνέχιση του πολέμου ενώ τις επόμενες μέρες θα συγκρίνουμε το οικονομικό κόστος που επωμίστηκε η κάθε πλευρά κατά την διάρκεια αυτού του πολέμου.
Κλείνοντας θα ήθελα να αναφέρω ότι το σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα είναι τραπεζοκεντρικό και έχει στον πυρήνα του την ιδιωτική ιδιοκτησία. Εάν υπάρξει η παραμικρή ρωγμή εμπιστοσύνης σε αυτά τα δύο χαρακτηριστικά τότε θα δούμε ανακατατάξεις στην παγκόσμια οικονομία οι οποίες μπορεί και να οδηγήσουν στην παρακμή του Δυτικού κόσμου... και δεν εννοούμε μόνο την οικονομική...
